Met plezier berichtte ik vorige maand over onze initiatiefgroep Digitale Soevereiniteit Voor Burgers. Tim Berkelaar, Jeroen Teelen en ik zijn hierin actief. We zijn ‘klassiek’ begonnen: inlezen met het potlood bij de hand. Vooral de publicaties van Reijer Passchier, Marietje Schaake en Haroon Sheikh zijn inspirerend en stimuleren tot verandering. Deze korte duiding van Big Tech-bedrijven en hun dominantie is mede gebaseerd op hun boeken.
De ‘Magnificent Seven’
Zeven bedrijven zijn prominent aanwezig in de digitale wereld: Alphabet (Google), Amazon, Apple, META , Microsoft, NVIDIA en Tesla. Deze zogeheten ‘Magnificent Seven’ komen allemaal uit de Verenigde Staten. Ze zijn zonder uitzondering zeer winstgevend want wereldwijd gebruiken miljarden mensen hun producten en diensten.
Hun verdienmodellen verschillen overigens behoorlijk. Google en META leven vorstelijk van gerichte advertenties. Want ze bouwen uitgebreide profielen die zijn gebaseerd op gedragsgegevens van gebruikers. Apple verdient vooral aan hardware en app-verkoop aan consumenten. Microsoft richt zich met name op zakelijke licenties, zoals Office365.
Anno 2025 zijn we steeds afhankelijker geworden van digitale technologieën die eigendom zijn van deze Big Tech giganten. Dat is problematisch want hun doel is groei, winst en machtsbehoud – niet ons welzijn. In vogelvlucht gaat het om drie cruciale kwesties.
Drie cruciale kwesties
Privacy: Google weet veel over jouw onlinegedrag (en daarmee over jou) via zoekopdrachten, YouTube-gebruik en Android-telefoongebruik. META verzamelt wereldwijd sociale connecties en interacties van miljarden gebruikers via haar dochterbedrijven Facebook, Instagram en Whatsapp. Apple manifesteert zich privacy-vriendelijker, maar ook iCloud-data is niet volledig beschermd. Microsoft blokkeert – als het nodig is – jouw toegang tot je emailaccount. Want alle Amerikaanse techbedrijven kunnen onder de Cloud Act gedwongen worden data te delen met de Amerikaanse overheid. Met dit forse probleem heeft de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag al kennisgemaakt!
Ethiek: Google heeft vooralsnog een de facto monopolie in zoeken – één winstgericht bedrijf controleert onze toegang tot informatie. META’s algoritmes bevoordelen polariserende content omdat dit meer aandacht – en daarmee schermtijd – van gebruikers oplevert. Apple speelt de baas in de eigen appstore en dwingt hoge provisie af bij dienstenleveranciers die eindgebruikers willen bereiken. Verder is Big Tech zeer bedreven in het ontwijken van belastingen. De nationale staten waarin ze fiscaal zijn gevestigd laten zich voorlopig nog tegen elkaar uitspelen …
Recente ontwikkelingen maken deze kwesties nog ernstiger. Zo schrapte META recentelijk haar diversiteitsbeleid en content moderatie, De eindgebruiker moet dus in het vervolg de betrouwbaarheid van informatie zelf maar beoordelen. En Apple buigt regelmatig voor het autoritaire regime in China.
Afhankelijkheid : Streven naar minder afhankelijkheid van Big Tech is ook voor de doorsnee gebruiker van belang. Want als burger wil je in beginsel de mogelijkheid hebben om over te kunnen stappen naar een andere leverancier. Bijvoorbeeld als je het niet eens bent met een prijsverhoging of met veranderingen in de gebruiksvoorwaarden. Maar wisselen van leveranciers is erg lastig.
Wie, zoals ik, in de voorbije jaren behoorlijk investeerde in Apple-spullen heeft enerzijds een goed werkend ecosysteem van apparaten, apps en clouddiensten ter beschikking. Maar anderzijds is het gevolg: een soort ‘’verstandhuwelijk’’ met deze leverancier. Welke mogelijkheden heb je als doorsnee gebruiker in deze situatie?
de strategie van kleine stappen
Bruikbare alternatieven zijn te vinden, maar hoe groot is je bereidheid om comfort en functionaliteit op te geven? Het antwoord is een individuele keuze. Later in de blogreeks komt dit onderwerp terug bij de beschrijving van gebruikerservaringen. Maar voor nu alvast ter overweging: volg de strategie van de kleine stappen. Met enthousiasme deel ik vier alternatieve programma’s die je eenvoudig kan installeren:
- Reduceer WhatsApp en gebruik vaker Signal.
- Stop met Dropbox en ga naar The Good Cloud.
- Gebruik DuckDuckGo in plaats van Google.
- Probeer eens de NextCloud videoconference applicatie naast Microsoft Teams.
Zet de stappen en je merkt: deze alternatieven werken! Bovendien maak je een begin met het beperken van de schadelijke effecten van het Big Tech-aanbod.
Aanbevolen boeken: De Vloek van Big Tech (Reijer Passchier) ‘De Tech coup’ (Marietje Schaake) en ‘De Atlas van de Digitale Wereld’ (Haroon Sheikh)
